สมุนไพรเครือพูเงิน

เครือพูเงิน Argyreia mollis (Burm.f.) Choisy
บางถิ่นเรียก เครือพูเงิน (ปราจีนบุรี) ย่านตาน (สงขลา).

   ไม้เถา เนื้อแข็ง ยาวถึง 10 ม. ส่วนของลำต้นที่ยังอ่อนอยู่มีขนยาวราบหนาแน่น สีขาว หรือ น้ำตาลปนเหลืองอ่อน ๆ บางทีมีคราบขาว ๆ ติดอยู่. ใบ รูปรี หรือ ขอบขนานแคบ บางทีรูปไข่ หรือ รูปหอก กว้าง 1.5-7 ซม. ยาว 4-15 ซม. ปลายใบแหลม หรือ มน มีติ่งเล็กแหลม ผิวใบด้านบนมีขนรอบหนาแน่น หรือ กระจาย หรือ เกลี้ยง แต่ที่เส้นใบมักจะเกลี้ยง ด่านล่างมีขนนุ่มคล้ายเส้นไหมหนาแน่น สีเงิน หรือ สีน้ำตาลปนเหลืองอ่อน ๆ เส้นใบมี 9-18 คู่ ก้านใบยาว 1-6 ซม. มีขนยาวราบ. ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบ ก้านช่อดอกยาว 0.5-4.5 ซม. มีขน มีตั้งแต่ 1-5 ดอก หายากที่มีมากกว่านี้; ก้านดอกยาว 5-15 มม. เป็นสัน มีขน ใบประดับรูปขอบขนานแกมไข่กลับ ปลายมน หลุดร่วงง่าย; กลีบรองกลีบดอกมี 5 กลีบ 2 กลีบนอกรูปรีกว้าง ปลายมน ยาว 8-10 มม. กลีบในรูปขอบขนาน ปลายหยักเว้าตื้น ๆ กลีบทั้งหมดด้านนอกมีขนยาวคล้ายเส้นไหม ด้านในเกลี้ยง เมื่อเป็นผลขยายใหญ่ขึ้น แผ่กว้าง ด้านในสีแดง หรือ สีม่วง กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย หรือ รูประฆัง ยาว 5-6.5 ซม. สีม่วงอ่อน หรือ สีชมพูโคนขาว หายากที่มีสีขาวทั้งหมด ปลายจักเป็นแฉก ๆ ที่ตรงกลางกลีบแต่ละกลีบมีขนยาวราบ เกสรผู้และเกสรเมียสั้นกว่ากลีบดอกเล็กน้อย ก้านเกสรผู้มีขนปุกปุยที่โคน; รังไข่เกลี้ยง มี 4 ช่อง. ผล ค่อนข้างกลม วัดผ่าศูนย์กลาง 8-10 มม. สีแดง หรือ แดงอมส้ม. เมล็ด มี 4 หรือ น้อยกว่านี้ ยาวประมาณ 5 มม. สีดำ.

นิเวศน์วิทยา : พบตามป่ารุ่น ป่าละเมาะ ป่าเบญจพรรณ สองข้างทาง ระดับความสูง 0-1,500 ม.

สรรพคุณ : ทั้งต้น น้ำคั้นใช้เป็นยาหยอดตาแก้อักเสบ. ใบ เป็นส่วนประกอบในยาคุ้มกันและบำบัด เป็นยาพอกฝี ฯลฯ

รูปภาพจาก:thongthailand.com,thongthailand.com,สมุนไพร