สมุนไพรมะขามเครือ

มะขามเครือ Roureopsis stenopetala (Griff.) Schellenb.
บ้างถิ่นเรียก มะขามเครือ (ภาคเหนือ นครราชสีมา) มันขาม (ปัตตานี).

      ไม้เถา ขนาดใหญ่ กิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลปนเหลือง เมื่อแก่เกลี้ยง. ใบ เป็นใบประกอบ มีใบย่อย 11-21 ใบ ใบย่อยออกเกือบตรงข้ามกัน แกนกลางใบย่อยและก้านมีขน ก้านใบสั้นมาก หรือ ไม่มี ใบกลาง ๆ เบี้ยว กว้าง 0.2-1.5 ซม. ยาว 1.5-3 ซม. ใบปลายสุดรูปรี หรือ ขอบขนาน กว้าง 0.2-1.7 ซม. ยาว 2-3.2 ซม. ใบที่โคนสุดรูปไข่กว้าง กว้าง 1.2 ซม. ยาว 1.7 ซม. ปลายใบเว้าเป็นแอ่ง โคนใบกลม หรือ สอบแคบ เนื้อใบหนาคล้ายแผ่นหนัง; ที่เส้นกลางใบมีขนนุ่มทั้งสองด้าน ต่อมาเกลี้ยง เส้นใบมี 4-5 คู่. ดอก ออกเป็นช่อตามง่ามใบ มีประมาณ 6 ดอก ช่อดอกยาว 1.5-2 ซม. ใบประดับมีขน ต่อมากเกลี้ยง ก้านดอกยาวประมาณ 1 ซม. หรือ ยาวกว่า กลีบรองกลีบดอกมี 5 กลีบ รูปไข่ ยาว 3-5 มม. ปลายแหลม มีขนหนาแน่นที่ปลายกลีบด้านนอก กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปขอบขนานแคบ ยาวประมาณ 8 มม. มีขนนุ่มเล็กน้อยที่ปลาย; เกสรผู้มี 10 อัน โคนก้านเกสรผู้เชื่อมติดกัน รังไข่มี 5 ช่อง มีขนบาง ๆ ท่อเกสรเมียมี 5 อัน แต่ละอันมี 2 แฉก. ผล รูปรี ยาวประมาณ 1.5 ซม. เกลี้ยง มีกลีบรองกลีบดอกติดอยู่.

นิเวศน์วิทยา : พบตามป่าดิบชื้น และป่าดิบแล้งทั่วไป ระดับความสูงไม่เกิน 500 ม. ออกดอกเดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม เป็นผลเดือนพฤษภาคม-มิถุนายน.

สรรพคุณ : ใช้เป็นยาแก้ไข้ และเป็นยาพอก. ลำต้นและใบ ทำเป็นยาชงดื่มบำรุงร่างกาย

รูปภาพจาก:palungjit.org,xn--12c8bfcwqkgn5c5a9ktgc9a.blogspot.com,สมุนไพร