สมุนไพรพญามุตติ

พญามุตติ Grangea maderaspatana (Linn.) Poir.
บางถิ่นเรียก พญามุตติ (สุพรรณบุรี) หญ้าจามหลวง (เชียงใหม่)

            ไม้ล้มลุก  อายุหนึ่งปี แตกกิ่งก้านมากที่โคนต้น ลำต้นชูขึ้น สูง 10-55 ซม. หรือ ทอดนอนไปตามพื้นดิน ขนนุ่มสีขาวและมีต่อม. ใบ ออกเรียงสลับกัน กว้าง 1-4 ซม. ยาว 2-8 ซม. โคนใบสอบแคบ ขอบใบจักเว้าลึก ข้างละ 3-4 หยัก หยักค่อนข้างมน หรือ จักเป็นซี่ฟันหยาบ ๆ สีเขียวอ่อน ผิวใบมีขนนุ่มทั้งสองด้าน ไม่มีก้านใบ. ดอก เป็นกระจุก สีเหลือง ออกเดี่ยว ๆ ที่ปลายยอดตรงข้ามกับใบ วัดผ่าศูนย์กลางยาว 7-10 มม. ก้านดอกยาว 1-4 ซม. มีขนนุ่มสีขาว ริ้วประดับวงนอกรูปขอบขนาน ปลายแหลม วงในรูปรี ปลายกล หรือ มน สีเขียว มีขนนุ่มหนาแน่น ดอกเพศเมียอยู่วงนอก เรียงอยู่หลายวง กลีบดอกเป็นเส้นด้าย สั้น ปลายมี 2-4 แฉก; ดอกสมบูรณ์เพศอยู่วงใน โคนกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นรูปกรวย ปลายแยกเป็น 4-5 แฉก มีขนสั้นและต่อมกระจาย อับเรณูโคนมน ปลายแหลม ท่อเกสรเมียมีระยางค์รูปสามเหลี่ยมสั้น ฐานดอกนูน เกลี้ยง. ผล แห้ง ยาวประมาณ 2 มม. เกลี้ยง มีต่อมกระจาย ก้านยาว 0.5 มม. มีรยางค์สีขาว ยาว 0.5 มม. ขอบมีขน.

นิเวศน์วิทยา : ชอบขึ้นตามที่ชื้น และตามทุ่งนา.

สรรพคุณ : เป็นยาเจริญอาหาร ขับลมในลำไส้ แก้ท้องขึ้นอืดเฟ้อ ท้องร่วง เป็นยาระงับประสาท ขับระดู. ใบ เป็นยาแก้ไอ และยาปฏิชีวนะชำระแผล น้ำคั้นใช้หยอดหูแก้หูเจ็บ

รูปภาพจาก:google.com,dnp.go.th,สมุนไพร