สมุนไพรกะเม็ง

กะเม็ง Eclipta prostrata Linn.
บางถิ่นเรียกว่า กะเม็ง กะเม็งตัวเมีย (ภาคกลาง) บั้งกีเช้า (จีน) หญ้าสับ ฮ่อมเกี่ยว (ภาคเหนือ).

ไม้ล้มลุก อายุหนึ่งปี ลำต้นตั้งตรง สูง 10-80 ซม. แตกกิ่งก้านที่โคนต้น มีขนหรือค่อนข้างเกลี้ยง. ใบ รูปหอก หรือ รูปรี กว้าง 0.5-2.5 ซม. ยาว 3-10 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบแคบ ขอบใบเรียบ หรือ ค่อนข้างจักเป็นฟันเลื่อย เนื้อใบบางคล้ายกระดาษ มีขนนุ่มทั้งสองด้าน ไม่มีก้านใบ หรือ ค่อนข้างจักเป็นฟันเลื่อย เนื้อใบบางคล้ายกระดาษ มีขนนุ่มทั้งสองด้าน ไม่มีก้านใบ หรือ ก้านใบสั้นมาก. ดอก เป็นกระจุก วัดผ่าศูนย์กลาง 6 มม. ก้านดอกเรียวบาง ยาว 2-4.5 ซม. ริ้วประดับรูปไข่ ปลายแหลม ขนนุ่ม ยาวประมาณ 6 มม. กลีบดอกสีขาว ในดอกวงนอกเป็นรูปรางน้ำ ยาวประมาณ 2.5 มม. ตอนปลายจักเป็น 2 แฉก หรือ เรียบ ในดอกวงในเชื่อมติดกันเป็นรูปท่อยาวประมาณ 2 มม. ปลายจักเป็น 4 แฉก. ผล แห้ง รูปลูกข่าง กว้าง 1.5 มม. ยาว 3-3.5 มม. สีดำ ที่ปลายมีระยางค์เป็นเกล็ด ยาวประมาณ 3 มม.

นิเวศน์วิทยา : ชอบขึ้นในที่โล่งแจ้ง ค่อนข้างชุ่มชื้น พบขึ้นทั่วไปตามสองข้างทาง ริมคูน้ำ นาข้าว ตามหาดทราย.

สรรพคุณ : ทั้งต้น เป็นยาฝาดสมาน บำรุง บำรุงอวัยวะเพศ แก้ตกขาว คอตีบ  มะเร็ง อาเจียนเป็นเลือด ไอเป็นเลือด ปัสสาวะเป็นเลือด ถ่ายเป็นเลือด โรคลำไส้อักเสบ เลือดกำเดาไหล บำรุงไต น้ำคั้นปนกับกลิ่นหอม ใช้เป็นยาสูดดมแก้หวัดน้ำมูกไหล และโรคดีซ่าน ผสมกับพริกไทยป่น น้ำผึ้ง กวนเป็นลูกกลอนกินประจำเช้าเย็น ทำให้ร่างกายแข็งแรง แก้ปวดเมื่อยได้ดี ใบ ตำเป็นยาพอกแผลห้ามเลือด แผลฟกช้ำ แผลไหม้ แก้โรคผิวหนังกลากเกลื้อน เนื่องจากเชื้อรา เด็กปากเปื่อยเนื่องจากเชื้อรา พิษแมลงป่องต่อย น้ำคั้นผสมกับน้ำมันมะพร้าวใส่ผมทำให้ผมดกและดำเป็นมัน แก้ผมหงอกก่อนวัย  ผสมกับน้ำผึ้ง เป็นยาแก้หวัดน้ำมูกไหลในทารกใบและดอก ต้มทาเหงือกแก้ปวดฟัน ราก ใช้หลังคลอดบุตรแก้โรคโลหิตจาง โรคบิด ท้องร่วง โรคปอด หืด หลอดลมอักเสบ อาการแน่นหน้าอก ตับอักเสบ และรักษาโรคตา

รูปภาพจาก:misterherb.com,dnp.go.th,สมุนไพร