สมุนไพรผักชีดอย

ผักชีดอย Dichrocephala integrifolia (Linn.f) O. Kuntze;
ชื่อพ้อง D. latifolia (Lamk.) DC.
บางถิ่นเรียก ผักชีดอย (เชียงใหม่) สาบแฮ้ง แฮ้งของ (เพชรบูรณ์)

ไม้ล้มลุก อายุหนึ่งปี ลำต้นตั้งตรง สูง 20-70 ซม. มักแตกกิ่งก้านใกล้ ๆ โคนต้น มีขนนุ่มหนาแน่น มีกลิ่นหอม. ใบ มีรูปร่างต่าง ๆ กัน ใบล่าง ๆ กว้าง 4-5 ซม. ยาว 9-13 ซม. ขอบใบจักเป็นแฉก แฉกบนรูปไข่ แฉกด้านข้างมี 1 หรือ 2 คู่ เห็นชัดเจน รูปไข่กลับ หรือ ขอบขนาน ขอบแฉกจักเป็นซี่ฟัน มีขนนุ่มละเอียดทั้งสองด้าน ใบกลาง ๆ และใบบน ๆ จะเล็กกว่าเล็กน้อย; ใบบนสุดรูปขอบขนานแคบ ยาว 1-2 ซม. ไม่จักเป็นแฉก ก้านใบยาว 1-6 ซม. มีปีกแคบ ๆ. ดอก เป็นก้อนกลม วัดผ่าศูนย์กลาง 3-5 มม. ออกเป็นช่อที่ปลายยอด หรือ ตามง่ามใบ; ก้านช่อดอกยาว ริ้วประดับเรียงเป็นรูปถ้วยแบน ๆ แต่ละริ้วรูปไข่ ยาว 0.8 มม. ขอบด้านบนจักไม่สม่ำเสมอ ปลายแหลม ดอกวงนอกเป็นดอกเพศเมีย มี 7-8 วง กลีบดอก ยาว 0.5 มม. ปลายกลีบจักเป็นซี่ฟัน 5 ซี่ ดอกวงใน ท่อกลีบดอกยาว 1 มม. ปลายมี 4 แฉก ยาว 1 มม. ผล รูปขอบขนานแกมหอกกลับ ยาวประมาณ 1 มม. แบน มีขนเล็ก ๆ 2 เส้น หรือ ไม่มี.

นิเวศน์วิทยา : เป็นวัชพืช ชอบขึ้นตามดินหิน สองข้างทาง ทุ่งหญ้า ที่รกร้างว่างเปล่า; ระดับความสูง 500-3,000 ม.

สรรพคุณ : ทั้งต้น ในเขมรใช้แก้โรคหนองใน และแมลงสัตว์กัดต่อย ใบ ใช้ทาแก้บวม และแผลเรื้องรัง น้ำต้มของตาดอก ในชวาใช้เป็นยาขับเหงื่อ และขับปัสสาวะ

รูปภาพจาก:zimbabweflora.co.zw,samunpri.com,สมุนไพร