สมุนไพรคดสัง

คดสัง Combretum trifoliatum Vent.
บางถิ่นเรียก คดสัง ย่านตุด (สุราษฎร์ธานี) จุด ชุด (ภาคใต้) แบน (ขอนแก่น) เปือย (นครพนม) หญ้ายอดตำ (ภาคเหนือ)

   ไม้เถา หรือ ไม้พุ่มเลื้อย สูง 3-5 ม. กิ่งอ่อนมีขนนุ่มสีน้ำตาลแกมเหลือง เมื่อแก่เกลี้ยง. ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกที่เป็นข้อเดียวกัน 3-4  รูปรี หรือ รูปหอก กว้าง 3-5.5 ซม. ยาว 8-16 ซม. ปลายใบแหลม มีติ่งสั้น หายากที่กลม โคนใบมน หรือ ค่อนข้างกลมเล็กน้อย เนื้อใบหนามัน หรือค่อนข้างหนามัน ด้านบนค่อนข้างเกลี้ยง ด้านล่างมีตุ่มหูด หรือมีแถบของขนนุ่ม สีน้ำตาลแกมเหลืองพาดขนานตามความยาวของเส้นกลางใบ เส้นใบมี 6-8 คู่ ก้านใบยาว 4-7 มม. มีขนนุ่ม สีสนิมเหล็ก เมื่อแก่เกลี้ยงและมีสีดำมัน. ดอก สีขาว หรือ ขาวอมเหลือง กลิ่นหอม ออกเป็นช่อกระจายที่ปลายยอด หรือ ตามง่ามใบ ช่อดอกยาว 8-20 ซม. กลีบรองกลีบดอกตอนล่างเชื่อมติดกันเป็นท่อ ยาว 1-1.5 มม. มีขนคล้ายเส้นไหมสีขี้เถ้า หรือ สีน้ำตาลแกมเหลือง ตอนบนแผ่ออกเป็นรูปถ้วยตื้น ๆ ส่วนปลายแยกเป็นกลีบรูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่ 5 กลีบ ยาวประมาณ 1 มม. กลีบดอกมี 5 กลีบ รูปรีแคบ กว้าง 0.2-0.4 มม. ยาว 1-1.4 มม. มีขนนุ่มหนาแน่น เกสรผู้มี 10 อัน ก้านเกสรผู้ยาว 4-5 มม. อับเรณูยาว 0.5 มม. ท่อเกสรเมียยาว 5 มม. ผล ไม่มีก้าน รูปรีแคบ กว้าง 1-1.5 ซม. ยาว 3-3.5 ซม. เกลี้ยง สีน้ำตาลดำ เป็นมัน มีครีบปีกแข็ง 5  ปีก ปีกกว้าง 3-4 มม.

นิเวศน์วิทยา : ชอบขึ้นในที่ชุ่มชื้น ตามสองฝั่งแม่น้ำ ที่ราบที่น้ำท่วมถึง.

สรรพคุณ : ทั้งต้น น้ำคั้นใช้รักษาโรคบิด และเป็นยาขับพยาธิ. ราก ปรุงเป็นยาชง แก้อาการตกขาว และใช้ชำระล้างอวัยวะสืบพันธุ์. ผล ผสมกับเมล็ดข้าวโพด ทำให้สุกและปั้นเป็นลูกลอนใช้เคี้ยวเป็นยาบำรุงและรักษาเหงือก

รูปภาพจาก:biogang.net,xn--12c8bfcwqkgn5c5a9ktgc9a.blogspot.com,สมุนไพร