สมุนไพรพุงแก

พุงแก Capparis siamensis Kurz
บางถิ่นเรียก พุงแก พุงขึ้ น้ำนอง (ภาคกลาง) เกี่ยวคอไก่ (นครราชสีมา) ขี้กา ไซซู (เลย) ขี้กาต้น หนามขี้แฮด (ภาคเหนือ) เดือยไก่ (สตูล) เมาขึ้น (ปราจีนบุรี) สายชู สายซู่ (ขอนแก่น)

   ไม้พุ่ม หรือ ไม้ต้น บางครั้งพบเป็นไม้เถา สูง 3-8 ม. กิ่งอ่อนสีเทา หรือ น้ำตาล มีขนเป็นรูปดาว ในไม่ช้าขนจะเกลี้ยง หนามถ้ามีจะเรียวบาง ส่วนมากจะโค้งลง ยาว 1-3 มม. ใบ รูปไข่ กว้าง 3-4.5 ซม. ยาว 6-9 ซม. ปลายใบแหลม ส่วนมากจะแหลมเป็นติ่ง โคนใบกึ่งเป็นรูปหัวใจ เส้นกลางใบและเส้นใบเห็นชัดทางด้านล่าง สีน้ำตาล หรือ เหลือง เส้นใบมี 4-5 คู่ สองคู่แรกจะออกใกล้ ๆ โคนใบ ก้านใบยาว 0.5-1.3 ซม. ดอก ออกเป็นช่องตามง่ามใบ ก้านดอกย่อยยาว 0.7-1.2 ซม. มีขนนุ่ม กลีบรองกลีบดอก กว้าง 3-5 มม. ยาว 8-10 มม. กลีบคู่นอกเป็นรูปเรือ มีขนรูปดาวกระจายทั่วไปทางด้านนอก ด้านในมีขนหนาแน่น กลีบคู่ในด้านนอกมีขนหนาแน่นโดยเฉพาะที่ปลาย ด้านในเกลี้ยง กลีบดอก รูปสามเหลี่ยมแกมรูปไข่กลับ บางครั้งเป็นรูปซ้อน กว้าง (13-) 18-27 มม. ยาว 7-10 มม. สีเขียว หรือ ขาว ด้านนอกมีขนสีน้ำตาล ด้านในเกลี้ยง กลีบคู่บนมีจุดสีเหลืองเข้ม ยาว 2-2.7 ซม. มีขนสีเทาหนาแน่น รังไข่ รูปไข่ ปลายแหลม มีขนหนาแน่น ยอดเกสรเมียเป็นตุ่ม. ผล ค่อนข้างกลม รี หรือ รูปไข่ ยาว 3-3.5 ซม. ปลายแหลม เปลือกหนา 2-3 มม. มีตุ่มเล็ก ๆ ขนาด 2 มม. เรียงตามยาวประมาณ 8 แถว เมื่อสุกสีแดง. เมล็ด กว้าง 5 มม. ยาวประมาณ 7 มม.

นิเวศน์วิทยา : พบตามป่าผลัดใบผสม ป่าไผ่ ป่าโปร่ง ตามชายป่าดงดิบ.

สรรพคุณ : เนื้อไม้ เผาเป็นถ่านสำหรับสีฟัน ทำให้ฟันขาวสะอาด สรรพคุณอื่นคล้ายกับชิงซี่ C.

รูปภาพจาก:wikia.com,tuninst.net,สมุนไพร