สมุนไพรหนามหางนกกระลิง

หนามหางนกกระลิง Capparis pyrifolia Lamk.
บางถิ่นเรียก หนามหางนกกระลิง (พิษณุโลก) กินขี้ (ภาคกลาง).

ไม้พุ่ม บางทีทอดเลื้อย สูง 1.5-2.5 (-3.5) ม. กิ่งอ่อนมีขนรูปดาวเล็ก ๆ สีสนิมเหล็ก ต่อไปเกลี้ยง กิ่งส่วนมากจะตรง มีหนามตรงๆ หรือ โค้งเล็กน้อย ยาว 1-3 (-4) มม. ใบ รูปไข่ หรือ รูปรี กว้าง 2.5-4.5 (-6.5) ซม. ยาว 5-9.5 (-15) ซม. ปลายใบเรียวแหลมเป็นติ่งยาว 0.5-1.5 ซม. โคนใบป้าน หรือ ทู่ เนื้อใบค่อนข้างสดอวบน้ำ เส้นใบมีประมาณ 5 คู่ สีเหลือง เส้นร่างแหเห็นชัดเจน ก้านใบยาวประมาณ 5 ซม. ดอก มี 2-4 แถว ก้านดอกยาว (1-) 1.5-2 (-2.5) ซม. เล็กเรียว มีขนหนาแน่น ต่อไปจะหลุดร่วงไปเหลืออยู่ตอนปลาย กลีบรองกลีบดอก ไม่ค่อยเท่ากัน รูปรีแกมรูปไข่ กว้าง 2.5-4 มม. ยาว 4-5 มม. มีขนเล็กน้อยทางด้านนอก กลีบดอก รูปรี หรือขอบขนาน กว้าง 2-4 มม. ยาว 6-8 มม. มีขนเป็นหย่อม ๆ ทั้งสองด้าน สีขาว เหลืองอ่อน หรือ เขียวๆ อาจมีสีม่วงแต้ม กลีบคู่บนมีแหล่งน้ำหวานสีเหลือง ซึ่งจะเป็นเป็นสีแดง ฐานดอก กว้าง 2 มม. เกสรผู้ มีประมาณ 20 อัน ยาว 15-23 มม. ก้านชูเกสรเมีย ยาว 18-20 (-25) มม. เกลี้ยง รังไข่กว้างประมาณ 0.7 มม. ยาว 1 มม. เกลี้ยง. ผล ค่อนข้างกลม วัดผ่าศูนย์กลาง 8-12 มม. เปลือกค่อนข้างหยาบเมื่อแห้ง สุกสีดำ.เมล็ด มี 2-6.

นิเวศน์วิทยา : พบในที่แห้งแล้ง ป่าสัก เขาหินปูน ระดับความสูงไม่เกิน 850 ม. ออกดอกเดือนธันวาคม-เมษายน เป็นผลประมาณเดือนกันยายน.

สรรพคุณ : เนื้อไม้ ชงเป็นยาพื้นบ้านรักษาโรคเกี่ยวกับน้ำดี โรคกระเพาะ และอาการปวดหัว หน้ามืดวิงเวียนศีรษะ

รูปภาพจาก:golatofski.de,wilcoxnursery.com,สมุนไพร