สมุนไพรคำแสด

คำแสด (Bixa orellana Linn.)
บางถิ่นเรียก คำแสด คำเงาะ คำแงะ คำไทย คำแฝด (กรุงเทพฯ) คำยง ชาดี (เขมร) จำปู้ ส้มปู (เขมร-สุรินทร์) ชาด (ใต้) ซิติหมัก (เลย) มะกายหยุม แสด (เหนือ) หมากมอง (เงี้ยว-แม่ฮ่องสอน)

เป็นไม้ยืนต้น ขนาดเล็ก. ใบ เรียงเวียนรอบลำต้น รูปไข่ หรือรูปหัวใจ กว้าง 8-10 ซม. ยาว 11-18 ซม. ปลายใบเป็นติ่งแหลม ขอบใบเรียบ หรือเป็นคลื่น โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ มีเส้นใบสีแดงออกจากฐาน 5 เส้น ก้านใบยาว 2.5-7 ซม. ดอก ออกเป็นช่อที่ยอด ช่อหนึ่ง ๆ มี 5-10 ดอก สีขาว หรือ ชมพูอ่อน กลีบรองกลีบดอก 5 กลีบ สีเขียว มีขนาดเล็กและมีต่อมอยู่ที่ฐาน กลีบดอก 5 กลีบ ไม่ติดกัน เกสรผู้จำนวนมาก อับเรณูโค้งงอ ละอองเรณูออกมาทางช่องเปิดด้านบน เกสรเมีย 1 อัน รังไข่มีขนรุงรัง ภายในมี 1 ช่อง มีไข่อ่อนจำนวนมาก. ผล รูปไข่ หรือ กลม มีขนสีแดงสด คล้ายเงาะ ผลแก่แตก ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก เมล็ดมีเปลือกหุ้มสีแดง.

นิเวศน์วิทยา : มีถิ่นเดิมอยู่อเมริกาเขตร้อน นิยมปลูกเป็นไม้ประดับในเขตร้อนทั่วไป.

สรรพคุณ : เปลือกเมล็ด ให้สีแสดซึ่งใช้แต่งสีอาหาร เรียก “Annatto”  เปลือกราก แก้ไข้ แก้ไข้มาลาเรีย ใบ แก้ไข้ แก้บิด ขับปัสสาวะ  แก้โรคดีซ่าน แก้งูกัด  ผล เป็นยาฝาดสมาน เมล็ด เป็นยาหอม ยาฝาดสมาน แก้ไข้ แก้หนองใน แก้ไข้มาลาเรีย แก้พิษจากมันสำปะหลังและสบู่แดง

รูปภาพจาก:samunpri.com,google.com,สมุนไพร