ขมิ้นเครือ

ชื่อพื้นเมืองอื่น  ขมิ้นเครือ (จันทบุรี , ภาคใต้) ขมิ้นฤาษี , ฮับ (ภาคใต้)
ชื่อวิทยาศาสตร์  Arcangelisia flava (L) Merr.
ชื่อพ้อง  Arcangelisia loureiri (Pierre) Diels
ชื่อวงศ์  MENISPERMACEAE
ชื่อสามัญ  Khamin khruea.

ลักษณะทั่วไปทางพฤกษศาสตร์       
ไม้เถา (C) ลักษณะเลื้อยพาดพันต้นไม้ใหญ่ เถากลม เปลือกชุ่มน้ำ ผิวสีน้ำตาลเหลือง หน้าตัดของลำต้นและราก เห็นเนนื้อไม้เป็นรัศมี เนื้อไม้สีเหลืองจัดจากสีของอัลคาลอยด์ berberine มีกลิ่นหอมเหมือนขมิ้น
ใบ เป็นใบเดี่ยว ลักษณะใบรูปหอกกว้าง กลมและหนาสีเขียวมัน ปลายใบแหลม โคนใบมนและเว้าเล็กน้อย มีลักษณะคล้ายใบโพธิ์ เส้นแขนงใบมองเห็นชัดเจน
ดอก ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ ช่อดอกยาวถึง 10 ซม. ดอกย่อยไม่มีก้านดอก ใบประดับเล็ก และหลุดร่วงไปในไม่ช้า กลีบรองกลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นท่อ

นิเวศวิทยา                                     
พบขึ้นตามป่าดงดิบและป่าเบญบพรรณทั่วๆไป นิยมปลูกตามสวนสาธารณะและบ้านเรือนเพื่อใช้ประโยชน์ทางยา

การปลูกและขยายพันธุ์                                     
เป็นไม้กลางแจ้ง ปลูกได้ในทุกสภาพ เจริญเติบโตได้ดีในดินร่วน ขยายพันธ์ุด้วยการตัดเอาเถาตรงข้อมาปักชำหรือแยกต้นเล็กๆปลูกหรือการเพาะเมล็ด

ส่วนที่ใช้ รส และสรรพคคุณ       
ราก  รสร้อนเฝื่อน ขับลมอัมพฤกษ์ บำรุงน้ำเหลือง และฝนหยอดตา รักษาดวงตา รักษาตาแดง ตาเปียก ตาแฉะ
ลำต้น หรือราก  รสร้อนเฝื่อน บำรุงธาตุ เป็นยาขมเจริญอาหาร บำรุงโลหิต แก้ท้องเสีย รักษาโรคอหิวาต์ แก้ร้อนใน แก้ไข้
ต้น  รสร้อนเฝื่อน ใช้ขับผายลมและเรอ รักษาเนื่องจากน้ำดีพิการ
ดอก  รสฝาดเฝื่อน รักษาอาการบิดมูกเลือด
ใบ  รสเฝื่อนร้อน เป็นยาขับโลหิตระดูสตรีที่เสียเป็นลิ่มหรือก้อนให้ขับออกมา ขับน้ำคาวปลา แก้มุตกิด

วิธีใช้และปริมาณที่ใช้    
1. แก้ท้องเสีย บำรุงโลหิต โดยใช้ลำต้นหรือราก 10-15 กรัม สับเป็นท่อนหรือเป็นชิ้น ล้างให้สะอาด ต้มในน้ำ 1 ลิตร ประมาณ 10-15 นาที แล้วกรองเอาน้ำดื่มครั้งละ 1 แก้ว (250 ซีซี)
2. ขับโลหิตระดูสตรี ขับน้ำคาวปลา โดยใช้ใบสด 10-20 กรัม ล้างให้สะอาดต้มในน้ำ 1 ลิตร เคี่ยวให้เหลือครึ่งหนึ่ง แล้วกรองเอาน้ำดื่ม เช้า-เย็น

รูปภาพจาก:.samunpri.com,pharmacy.mahidol.ac.th,สมุนไพร