สมุนไพรอุตพิต

อุตพิต (Typhonium trilobatum Schott)
บางถิ่นเรียก อุตพิต (กลาง) มะโหรา (จันทบุรี)

เป็นไม้ล้มลุก มีหัวใต้ดินขนาดเล็ก รูปเกือบกลม วัดผ่าศูนย์กลางประมาณ 1.2 ซม. ใบหยักเป็น 3 แฉก กว้างและยาว 25-30 ซม แฉกกลางรูปไข่ปลายแหลม กว้าง 10-11.5 ซม. ยาว 15-18 ซม. แฉกข้าง ๆ 2 แฉกเบี้ยว ก้านใบยาวประมาณ 37.5 ซม. สีเขียว มีลาย หรือ จุดประสีม่วง ดอก ออกเป็นช่อ ลักษณะเป็นแท่งยาว ก้านช่อสั้นกว่าก้านดอก ช่อดอกมีกาบหุ้ม กาบนี้ยาวประมาณ 23 ซม. ส่วนล่างมีสีเขียวและม้วนซ้อนกันเป็นหลอดหุ้มช่อดอกไว้ ส่วนบนของกาบแผ่กว้างและกางออก ปลายกาบแหลม กาบกว้าง 7.5 ซม. ก้านช่อสีเลือดนกปนน้ำตาล หรือ แดงเข้ม แท่งช่อดอกยาว 12.5-15 ซม. ดอกเพศเมียอยู่ที่โคนแท่ง ยาวประมาณ 2.5 ซม. เหนือดอกเพศเมียเป็นดอกฝ่อ สีขาว ลักษณะคล้ายขน ถัดขึ้นไปราว 2.5 ซม. เป็นที่ว่างปราศจากดอก เหนือที่ว่างนี้เป็นดอกเพศผู้ สีชมพู ยาว 1.2-2.5 ซม. ทั้งหมดนี้มีที่ครอบทรงกระบอกปลายแหลม ยาว 6-7.5 ซม. สีแดง ครอบอยู่ เมื่อดอกบานเต็มที่จะมีกลิ่นเหม็น. ผล เป็นผลสด รูปขอบขนาน ภายในมี 1 เมล็ด.

นิเวศน์วิทยา : ถิ่นกำเนิดอยู่ในเขตร้อนของทวีปเอเชีย พบขึ้นทั่วไปในที่ร่มเย็น

สรรพคุณ : หัว ใช้เป็นยากัดเถาดาลในท้อง หุงเป็นน้ำมันใส่แผล กัดฝ้าหนองสมานแผล ปิ้งไฟใช้รับประทานได้ ราก มีฤทธิ์เป็นยากระตุ้น แก้โรคริดสีดวงทวาร รับประทานกับกล้วยใช้แก้โรคปวดท้อง ใช้ทาภายนอกและรับประทานแก้พิษงูกัด กาบ หั่นให้ละเอียดดองรับประทานเป็นอาหารผักได้ ก้านใบ ลอกเปลือกออกใช้แกงส้มแบบเดียวกับแกงบอน

รุปภาพจาก:biogang.net,bloggang.com,สมุนไพร