สมุนไพรยี่โถ 

ยี่โถ (Nerium indicum Mill.)
บางถิ่นเรียก ยี่โถ (กลาง)

เป็นไม้พุ่ม ขนาดกลาง สูง 2-3 เมตร ลำต้นแตกเป็นกลุ่มคล้ายไม้กอ รูปทรงสวยงาม ลำต้นเกลี้ยง เปลือกสีเทา มีน้ำยางสีขาว ใบ เดี่ยว เรียงรอบข้อ ๆ ละ 3 ใบ แผ่นใบรูปยาวแคบ หัวท้ายเรียวแหลม ขอบใบเรียบ กว้าง 1-2 ซม. ยาว 6-25 ซม. เนื้อใบหนาและแข็งสีเขียวเข้ม ไม่มีขน เส้นใบเล็กถี่ และขนานกันตามขวางของใบ ก้านใบยาว 1-1.5 ซม. ดอก ออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ยาว 10-25 ซม. มีหลายสี มีทั้งกลีบซ้อนและกลีบลา เท่าที่พบในเมืองไทยเวลานี้ มีชนิดดอกซ้อนสีขาว ชมพูแก่ เหลืองอ่อน และสีแดงแก่ ส่วนชนิดดอกลามี สีขาว ชมพูอ่อน ชมพูแก่ เหลืองอ่อน แดง และสีแดงแก่ ดอกใหญ่ เวลาบานเต็มที่วัดผ่าศูนย์กลาง 3-5.5 ซม. กลิ่นหอม กลีบรองกลีบดอก 5 กลีบ กลีบรูปหอกปลายแหลม ยาวประมาณ 5 มม. กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นท่อรูปกรวย ยาวประมาณ 2 ซม. ปลายแยกเป็น 5 กลีบ กลีบรูปไข่กลับเบี้ยว ยาวประมาณ 2 ซม. เวลาดอกยังตูมอยู่กลีบเหล่านี้จะบิดเป็นเกลียว เวลาบานจะกางออกตั้งฉากกับท่อดอก ที่ปากท่อดอกมีระยางเป็นเส้น ๆ ยาว 5-7 มม. เรียงอยู่รอบท่อ เกสรผู้ 5 อัน ติดอยู่ด้านในกึ่งกลางท่อดอก ก้านเกสรสั้น อับเรณูรูปหัวลูกศร ปลายแหลมยาว มีขน เกสรผู้ทั้ง 5 อันติดกันและประสานกับปลายเกสรเมียด้วย เกสรเมีย 2 ช่อง. ผล เป็นฝัก รูปเรียวยาว ตรงและแข็ง ยาว 8-12 ซม. ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก แก่จัดแตกเป็น 2 ซีก เมล็ดรูปขอบขนาน มีขน

นิเวศน์วิทยา นิยมปลูกตามบ้านและตามวัด ถิ่นเดิมอยู่แถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน.

สรรพคุณ ใบ ต้มกินเพื่อลดอาการบวม แก้ไขมาเลเรีย ทำให้แท้ง เป็นยาไล่แมลง ดอก มีรสขม ใช้กินแก้อักเสบ ปวดศีรษะ ผล ใช้น้อยขับปัสสาวะ บำรุงหัวใจ เมล็ด ใช้เบื่อหนู  เปลือกและใบ ในฟิลิปปินส์ ตำผสมกับน้ำมัน ใช้ทาแก้แผลพุพอง น้ำมันจากเปลือกและราก ใช้ทาแก้โรคผิวหนัง แก้โรคเรื้อน ทาแก้กลาก ราก ในอินเดีย และในมาเลเซียใช้กินเพื่อให้แท้ง ในปันจาบใช้แก้หืด เป็นยาขม ระงับปวดในท้องและในข้อต่อ

รูปภาพจาก:pixabay.com,nanagarden.com,สมุนไพร