น้ำกระสายยาที่ใช้ในตำราพระโอสถพระนารายณ์

แม้ว่าในตำรับยาไทยจะมีน้ำกระสายยาจำนวนมากให้เลือกใช้ตามแต่แพทย์ผู้วางยายักษ์กระสาย แต่ในที่นี้จะขออธิบายเฉพาะน้ำกระสายทั้งหมด ๒๒ ชนิดที่ใช้กับยาขนาดต่างๆซึ่งบันทึกไว้ในตำราพระโอสถพระนารายณ์ทั้งที่ได้จากพืชวัตถุจากวัตถุและธาตุวัตถุ  น้ำกระสายยาที่ใช้มากที่สุดคือน้ำผึ้ง หรือ น้ำผึ้งรวงรองลงมาคือน้ำร้อน น้ำกระสายยาเกือบทุกชนิดจะกล่าวถึงต่อไปนี้ในปัจจุบันยังคงมีชื่อใช้อยู่ในยาไทยและยาพื้นบ้าน

อนึ่ง หากยาขนานใดมิได้บอกน้ำกระสายยาไว้ให้ใช้น้ำสุกหรือน้ำสะอาดเป็นน้ำกระสายยาหรือใช้ตามที่หมอสั่งใช้ได้ อย่างไรก็ตามน้ำกระสายยาที่แพทย์โบราณให้ใช้ นอกเหนือจากน้ำกระสายยาที่ 12 ชนิดต่อไปนี้ ดูเพิ่มเติมที่ภาคผนวกเรื่องน้ำกระสายยาในตำราอาจารย์เปี่ยม หน้า ๘๙-๙๑ น้ำกระสายยาหรือสลกระสายยา จะกล่าวถึงต่อไปนี้ เรียงลำดับก่อนหลังตามพยัญชนะต้นของชื่อ เริ่มจาก ข ขัณฑสกร ถึง ส สุรา ดังนี้

รูปภาพจาก:bloggang.com