สัตตเขา เนาวเขี้ยว

“สัตตเขา” กับ “เนาวเขี้ยว” เป็นพิกัดเครื่องยาสมุนไพรประเภทสัตววัตถุ๒จำพวก คือพวกเขาสัตว์๗อย่าง กับพวกเขี้ยวสัตว์๙อย่างสัตตเขาเป็นเขาของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม๗ชนิด(สัตต หรือสัตแปลว่าเจ็ด) ได้แก่ เขาวัว เขาควาย เขากระทิง เขากวาง เขาแกะ เขาแพะ และเขาเลียงผา พิกัดเครื่องยานี้ โบราณว่ามีสรพพคุณถอนพิษ ดับพิษ ถอนพิษผิดสำแดง แก้พิษไข้ร้อน ไข้พิษ ไข้กาฬ ใช้ได้ทั้งเป็นตัวยา หรือน้ำกระสายยา  เนาวเขี้ยวเป็น เขี้ยวของสัตว์๙ชนิด(เนาว แปลว่า เก้า ) ได้แก่เขี้ยวหมู เขี้ยวหมี เขี้ยวแรด เขี้ยวหมาป่า เขี้ยวพะยูน เขี้ยวจระเข้ เขี้นวเลียงผา และงาช้าง พิกัดเครื่องยานี้ โบราณว่ามีสรรพคุณแก้พิษร้อน  ถอนพิษไข้ ดับพิษ แก้ไข้พิษ ดับพิษในกระดูก แก้เส้นเอ็นพิการ แก้บวมภายนอก  ใช้ได้ทั้งเป็นตัวยา หรือน้ำกระสายยาเครื่องยาจำพวกเขาและเขี้ยวสัตว์นั้นแข็งมาก เมื่อจะใช้ต้องเอามาฝน กับน้ำสุกหรือน้ำซาวข้าวแพทย์โบราณจะฝนเขาหรือเขี้ยว ที่ระบุอยู่ในพิกัดยานั้นอย่างละเล็กละน้อยผสมรวมกัน แล้วจึงนำไปผสมรวมกันกับยาตัวอื่น หรือนำไปใช้เป็นน้ำกระสาย

๔.การละลายน้ำมันหอม (Essentail oil) หรือน้ำมันระเหยง่าย(Volstile oil หรือ Ethereal oil )
ในน้ำร้อนหรือน้ำสุกโดยอาจใช้น้ำมันหอมหรือน้ำมันระเหยง่ายละลายในน้ำสุกหรือน้ำร้อนโดยตรง ด้วยการหยดลงไปแล้วเขย่าแรงๆให้เข้ากัน จนน้ำมันหอมนั้นละลายอยู่ในน้ำจนอิ่มตัว หรืออาจได้จากการอบกลีบดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมในน้ำสุก เช่นน้ำดอกไม้ไทย

รูปภาพจาก:topnop.com,mongkhonsira.com