สมุนไพรลูกใต้ใบ

ลูกใต้ใบ Phyllanthus amarus Schum. & Thonn.
บางถิ่นเรียก ลูกใต้ใบ (กลาง) มะขามป้อมดิน (เหนือ) หญ้าใต้ใบ (นครสวรรค์ อ่างทอง ชุมพร) หญ้าใต้ใบขาว (สุราษฎร์ธานี).

พืชล้มลุก -> มีอายุเพียงปีเดียว สูงได้ถึง 30 ซม. ลำต้นไม่มีขน แตกกิ่งก้านสาขามาก.
ใบ -> เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปขอบขนานแกมรูปรี กว้าง 3-4 มม. ยาว 5-9 มม. ปลายใบกลม หรือ มน โคนใบแหลม ขอบใบเรียบ ไม่มีขน ด้านล่างสีอ่อน ก้านใบสั้น หูใบปลายแหลม.
ดอก -> แยกเพศ ดอกเพศผู้ มีขนาดเล็กมาก ออกตามง่านใบที่อยู่ต่ำสุด 1-4 ง่าม มักจะออกเป็นกระจุก ๆ ละ 2-3 ดอก เกสรผู้มี 3 อัน โคนก้านเกสรเชื่อมกันเล็กน้อย อับเรณูแตกตามแนวราบ. ดอกเพศเมีย มีขนาดใหญ่กว่าดอกเพศผู้ 2 เท่า ออกเดี่ยว ๆ ตามง่ามใบที่อยู่เหนือขึ้นไป กลีบรองกลีบดอกรูปไข่ ขอบกลีบสีอ่อน.
ผล -> มีขนาดเล็ก ไปกลมแป้น ผิวเกลี้ยง. เมล็ด มีสันตามยาวทางด้นหลัง.

นิเวศน์วิทยา

ขึ้นตามที่รกร้าง และตามข้างทาง

สรรพคุณ

ราก -> ฝนกับน้ำซาวข้าว กินแก้โรคดีซ่าน และแก้ระดูไหลไม่หยุด
ต้น -> น้ำต้มทั้งต้นกินเป็นยาระบาย ขับปัสสาวะ เป็นยาฝาดสมาน บำรุงธาตุ ขับน้ำดี บำรุงร่างกาย แก้อาการบวมตามร่างกาย ดีซ่าน ทางเดินปัสสาวะอักเสบ แก้ปวดท้อง ช่วยย่อย และขับระดู น้ำต้มเปลือกต้น กินเป็นยาระบาย
ใบ -> น้ำต้มใบ กินเป็นยาแก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ ลดไข้ ขับนิ่วในไต ขับปัสสาวะ แก้น้ำเหลืองเสีย และแก้ไอเด็ก ตำเป็นยาพอกบาดแผล แก้บวมน้ำ และถ้าประสมเกลือเล็กน้อย ใช้พอกแก้อาการคัน และอักเสบของผิวหนังบางชนิด

รูปภาพจาก:มีประโยชน์.com,มีประโยชน์.com,สมุนไพร