สมุนไพรหญ้าใต้ใบ

หญ้าใต้ใบ Phyllanthus urinaria Linn.
บางถิ่นเรียก หญ้าใต้ใบ (อ่างทอง สุราษฎร์ธานี) ไฟเดือนห้า (ชลบุรี) มะขามป้อมดิน (เหนือ) หมากไข่หลัง (เลย).

พืชล้มลุก -> สูงได้ถึง 50 ซม. ลำต้นตรง ตามกิ่งมักจะออกสีแดง กิ่งที่มีใบติดอยู่นั้นแบน และมีปีกแคบๆ.
ใบ -> เดี่ยว เรียงสลับกัน รูปขอบขนานถึงรูปไข่กลับแกมขอบขนาน กว้าง 3-5 มม. ยาว 6-14 มม. ปลายใบกลม ปลายสุดเป็นติ่งแหลมเล็กๆ โคนใบกลมแต่เบี้ยว ขอบใบสาก ด้านล่างสีออกขาว ก้านใบสั้นมากจนเกือบไม่มี.
ดอก -> ก้านสั้นมาก และแยกเพศ. ดอกเพศผู้ มี 1-2 ดอก ออกตามง่ามใบที่อยู่สูงขึ้นไป กลีบรองกลีบดอกกลม เกสรผู้ 3 อัน อับเรณุแตกตัวตามแนวดิ่ง. ดอกเพศเมีย ออกเดี่ยว ๆ ตามง่ามใบที่อยู่ต่ำลงไป; กลีบรองกลีบดอกรูปขอบขนาน.
ผล -> รูปกลมแป้น เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 2.5 มม. ผิวขรุขระ มีรอยย่นเล็กน้อยตามขวาง.

นิเวศน์วิทยา

เกิดตามที่รกร้างทั่วไป และตามข้างทาง.

สรรพคุณ

เหมือนลูกใต้ใบ (P. amarus Schum. & Thonn.) แต่ก็มีการใช้น้อยกว่า.
ราก -> ฝนให้เด็กกินแก้อาการกวน และนอนไม่หลับ
ต้น -> น้ำต้มทั้งต้น กินเป็นยาขับปัสสาวะ สำหรับคนไข้ที่มีอาการบวมตามตัว แก้ทางเดินปัสสาวะอักเสบ และแก้บิด ยางต้นใช้กวาดลิ้นเด็ก
ใบ  -> น้ำยางใบผสมกับน้ำกะทิให้เด็กกิน ช่วยเจริญอาหาร น้ำต้มใบกินแก้เจ็บทรวงอก

รูปภาพจาก:blog.udn.com,samunpri.com,สมุนไพร